Bệnh viện Da Liễu TP.Đà Nẵng

UNG THƯ DA VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

Thứ năm - 13/05/2021 04:42
UNG THƯ DA VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT
Ung thư da là tình trạng phát triển không kiểm soát được của các tế bào da bất thường. Bệnh thường bắt đầu với những sự thay đổi trên làn da. Ung thư da được chia thành các nhóm: ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào gai, u hắc tố, một số ung thư da khác (ung thư tế bào Merkel, ung thư tế bào xơ, bệnh Paget)
Ung thư da là một trong những ung thư thường gặp, người da trắng mắc nhiều hơn. Người Châu Á, tỷ lệ mắc ung thư da thấp, tỷ lệ đó ở Việt Nam vào khoảng 2,9-4,5/ 100 000 dân.
Bệnh thường xuất hiện ở vùng da hở tiếp xúc ánh nắng, bao gồm da đầu, mặt, cổ, ngực, cánh tay, bàn tay, thân mình. Ngoài ra, còn xuất hiện ở những vị trí hiếm gặp như lòng bàn tay, dưới móng hoặc vùng sinh dục.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ
Những biến đổi về gen: trong quá trình sống, những thay đổi trong cấu trúc sợi ADN luôn được sữa chữa bởi một số gen đảm nhiệm. Vì một lý do nào đó, các gen này bị đột biến và không kiểm soát được sự phát triển của các tế bào dẫn đến tình trạng ung thư.
Tia cực tím (UV), loại tia UVC bước sóng <280nm, có hại trong ánh nắng mặt trời và sự phơi nắng thường xuyên có vai trò quan trọng lên các sợi ADN. Do vậy, mà bệnh hay gặp ở nhóm người làm việc ngoài trời như ngư dân, nông dân, công nhân xây dựng, … hoặc các di dân da trắng ở các quốc gia có nhiều ánh sáng như Australia. Ngoài tia cực tím, còn có tia ion hóa như tia X sau khi được xạ trị hoặc chụp chiếu nhiều lần.
Nhiễm virus gây u nhú ở người (Human Papilloma Virus- HPV) làm gia tăng sự phát triển của các tế bào ung thư.
Nhiễm độc một số kim loại nặng như Arsenic. Ngoài ra thuốc lá, hắc ín, chất diệt cỏ, thuốc trừ sâu hoạt chất diệt nấm cũng là những yếu tố gây ra ung thư da.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ung thư da
Tùy thuộc vào từng loại ung thư da mà có các dấu hiệu khác nhau
Ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC)

Là ung thư da thường gặp nhất. Vị trí chủ yếu ở vùng da phơi bày ra ánh sáng, đặc biệt ở vùng da đầu, mặt, cổ, tai, ngực và lưng.
5 dấu hiệu cảnh báo:
  1. Một vết loét hở không lành và có thể chảy máu, chảy dịch hoặc đóng vảy. Vết loét có thể tồn tại trong vài tuần, có vẻ lành nhưng sau đó tái phát.
  2. Một mảng đỏ hoặc một vùng da bị kích thích trên mặt, ngực, vai, cánh tay hoặc chân có thể đóng vảy, ngứa, đau hoặc không gây khó chịu.
  3. Một nốt sáng bóng có màu như ngọc trai hoặc màu hồng, đỏ, trắng, cũng có thể có màu nâu hoặc đen ở những người da sẫm màu có thể nhầm với nốt ruồi bình thường.
  4. Một khối u nhỏ màu hồng, mép hơi nhô lên, cuộn lại và vết lõm đóng vảy ở trung tâm, có nhiều mạch máu nhỏ trên bề mặt.
  5. Một mảng màu vàng, cứng như sẹo phẳng. Bề mặt trơn và bóng, giới hạn không rõ.
Ung thư biểu mô tế bào gai (SCC)
SCC có thể phát triển ở bất cứ đâu trên cơ thể nhưng thường thấy nhất là ở những vùng da tiếp xúc bức xạ tia cực tím như mặt, môi, tai, da đầu, vai, cổ, mu bàn tay và cẳng tay.
SCC có thể phát triển trên các thương tổn da mạn tính như Dày sừng ánh sáng, bạch sản, các vết sẹo, loét hoặc các vùng da bị chấn thương khác
SCC có thể xuất hiện như khối u sùi, bề mặt nhô lên, loét, dễ chảy máu. U có thể tiến triển nhanh, có thể xâm lấn sâu tạo thành mảng cứng hoặc loét sùi lan theo bề mặt nông. Và có thể di căn hạch khu vực.

Ung thư tế bào hắc tố
Là một loại u rất ác tính của các tế bào hắc tố vì có xu hướng lan tràn
U hắc tố có thể phát triển bên trong một nốt ruồi có sẵn trên da hoặc đột ngột xuất hiện dưới dạng một đốm đen trên da trông khác với những nốt ruồi còn lại.
Chẩn đoán và điều trị sớm rất quan trọng. Cần biết các dấu hiệu “ABCDE” của khối u ác tính có thể giúp phát hiện sớm bệnh.
1.    “A- Asymmetry”: không đối xứng
2.    “B- Boder”: ranh giới mờ, không đều
3.    “C- Color”: không đồng màu
4.    “D-Diameter”: lớn hơn 6mm hoặc lớn hơn cục tẩy bút chì
5.    “E- Evolution”: phát triển nhanh tăng kích thước, hoặc co lại



Điều trị ung thư da
Có một tin tốt là nếu ung thư da được phát hiện sớm thì khả năng loại bỏ hoàn toàn rất cao mà không để lại sẹo hoặc sẹo rất ít. Thông thường các bác sĩ có thể phát hiện ở giai đoạn tiền ung thư trước khi nó trở thành ung thư da toàn phát hoặc thâm nhập sâu dưới da.

Nguyên tắc điều trị
Nguyên tắc chung của điều trị ung thư da là loại bỏ sớm nhất toàn bộ tổ chức ung thư. Trong trường hợp nghi ngờ cần phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ thương tổn và làm xét nghiệm giải phẫu bệnh để xác định chẩn đoán. Cắt sinh thiết chỉ nên thực hiện khi thương tổn quá rộng không thể phẫu thuật lấy hết ngay.
          Các phương pháp điều trị ung thư da và tiền ung thư da được áp dụng nhiều nhất hiện nay:
  • Phẫu thuật cắt bỏ rộng tổn thương
  • Phẫu thuật Mohs
  • Phẫu thuật lạnh (cryosurgery)
  • Bóc bay tổ chức bằng laser CO2
  • Tạo hình vạt phủ khuyết sau phẫu thuật cắt bỏ tổ chức ung thư
  • Kết hợp điều trị ngoại khoa với nội khoa, và hoặc xạ trị trong những trường hợp có di căn
Các biện pháp phòng ngừa ung thư da
 Có thể kiểm soát ung thư da nếu áp dụng những biện pháp sau:
  • Hạn chế tiếp xúc ánh nắng mặt trời, đặc biệt trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều
  • Mặc quần áo tay dài, mang mũ rộng vành khi làm việc ngoài trời nắng
  • Thường xuyên sử dụng kem chống nắng đúng quy cách
  • Tránh tiếp xúc với các hóa chất gây ung thư như: thuốc nhuộm, arsenic, formol, …
  • Điều trị tích cực các viêm da mạn tính
  • Kiểm tra da thường xuyên để phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư da như bệnh dày sừng ánh sáng, sừng da, nốt ruồi bị biến tính, …

Kết luận
Ung thư da tiến triển chậm, dễ chẩn đoán bởi các bác sĩ da liễu, nên nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời cắt bỏ rộng tổn thương, tiên lượng bệnh rất tốt. trên 90% các trường hợp ung thư biểu mô tế bào đáy khỏi hoàn toàn nếu cắt bỏ rộng tổn thương.
Tại bệnh viện Da Liễu Đà Nẵng hiện đang áp dụng kỹ thuật sinh thiết da để chẩn đoán sớm các bệnh lý da liễu trong đó có bệnh ung thư da. Riêng tại khoa Phẫu thuật thẩm mỹ, chúng tôi đã và đang điều trị các bệnh lý tiền ung thư da và ung thư da bằng các phương pháp laser, phẫu thuật và phẫu thuật tạo hình đem lại nhiều kết quả khả quan cho người bệnh.




Nguồn tham khảo:
  • ADD.org/ types of skin cancer
  • Skincancer.org
  • Wedmd.org
  • Da liễu học/ Bệnh ung thư da
  • Bệnh học da liễu/ ung thư da
 
 
 
 

Nguồn tin: Bs. Lê Thị Ngọc Triều- khoa PTTM

Tổng số điểm của bài viết là: 5 trong 1 đánh giá

Click để đánh giá bài viết
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây