Liệu pháp lạnh

Thứ năm - 29/06/2023 03:01

Tổng quan

Là một phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu, với cơ chế chính là là đóng băng các tổn thương ở bề mặt da bằng các chất lỏng hoặc dụng cụ cực kì lạnh.
Liệu pháp lạnh, còn được biết đến với phẫu thuật lạnh hoặc cắt lạnh, có thể được thực hiện với nhiều chất làm lạnh khác nhau. Nitơ lỏng là chất gây lạnh phổ biến và hiệu quả nhất cho sử dụng lâm sàng (nhiệt độ –196°C).
Những chất gây lạnh khác bao gồm:
- CO₂ dạng tuyết ( -78,5^oC)
- Dimethyl ether and propane (DMEP) ( -57^oC)
Liệu pháp lạnh là một giải pháp thay thế hiệu quả cho các lựa chọn điều trị xấm lấn, vì nó ít tốn kém, đơn giản, tương đối an toàn và có thể được thực hiện nhanh chóng.

Các tổn thương lành tính bao gồm:
- Dày sừng da dầu
- Dày sừng ánh sáng
- Mụn cóc
- U mềm lây
- U mềm treo
Bác sĩ da liễu có thể áp lạnh các ung thư da kích thước nhỏ, như ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC) và ung thư biểu mô tế bào vảy tại chỗ (SCC) ở thân và chi, nhưng điều này không phải lúc nào cũng thành công, vì vậy cần phải theo dõi cẩn thận.

Tổn thương chưa được chẩn đoán
U ác tính
Bệnh nhân có da sẫm màu
Các tổn thương yêu cầu phải làm mô bệnh học
Bệnh nhân có tiền sử phản ứng với liệu pháp lạnh trước đó
Trẻ nhỏ
Bệnh nhân không tỉnh táo
Các bệnh lí nặng hơn khi tiếp xúc với lạnh
- Hội chứng Raynaud
- Mày đay lạnh
- Đa u tủy
- Cryoglobulinaemia

Liệu pháp lạnh hoạt động bằng cách sử dụng chất làm lạnh để làm các thương tổn hạ nhiệt xuống dưới 0^oC gây hoại tử mô trực tiếp. Quá trình rả đông sau đó gây ra những thay đổi về tính thấm, cũng dễ đến tổn thương mô.

Các dụng cụ như bình xịt, túi lạnh, tăm bông thường được dùng để áp nito lỏng. Liều lượng, thời gian áp, độ sâu, rộng phụ thuộc vào kích thước và loại mô bị tổn thương.
Nito lỏng loại xịt bao gồm:
- Phun trực tiếp (điều trị tiêu chuẩn)
  - Súng phun được đặt cách 1 – 1,5 cm so với tổn thương, bắt đầu xịt cho đến khi xuất hiện một vùng đóng băng bao quanh tổn thương (kể cả vùng rìa). Vùng đóng băng sẽ duy trì trong khoản 5-30 giây tùy thuộc vào thương tổn, độ sâu. Việc điều trị có thể lặp lại sau khi rã đông hoàn tất, và được gọi là phương pháp “đông-rã kép”
- Kiểu cọ vẽ
- Kiểu xoắn ốc

DEMP có dạng bình xịt và thường được bán không cần kê đơn. Nó được sử dụng để điều trị mụn cóc, bằng cách xịt vùng da tổn thương 10-40 giây ở dạng bọt.

Thường được sử dụng dưới dạng các xi-lanh chứa đơn thuần CO₂ hoặc kết hợp với acetone. Và được áp trực tiếp lên da

Thông thường, không cần chú ý đặc biệt trong quá trình lành thương. Khu vực điều trị có thể được rửa nhẹ nhàng một hoặc hai lần với xà phòng, nước và giữ sạch sẽ. Có thể băng lại nếu vùng tổn thương bị trầy xướt hoặc cọ xát với quần áo
Có thể giảm sưng và đỏ nhanh bằng cách:
- Bôi steroid một lần duy nhất sau khi áp lạnh
- Uống Aspirin để giảm viêm và khó chịu
Vùng điều trị có thể bị phồng rộp trong vài giờ đầu, tùy thuộc vào độ sâu và thời gian đóng băng. Có thể chứa dịch trong hoặc máu. (điều này là bình thường)
Điều trị vùng da quanh mắt có thể dẫn đến sưng mí mắt, đặc biệt vào buổi sáng hôm sau, nhưng tình trạng sưng sẽ giảm trong vòng vài ngày. Sau đó, một lớp vảy sẽ hình thành và vết phồng rộp dần khô lại.
Khi các vết phồng rộp đóng vảy, hãy bôi các loại thuốc mỡ và tránh cậy gỡ. Vảy d sẽ bong ra sau 5-10 nếu ở vùng mặt và sau 3 tuần nếu ở tay. Vết loét hoặc vảy có thể tồn tại trong 3 tháng ở cằng chân vì quá trình lành vết thương ở này thường chậm.